Kira Beyannamesi dönemi yaklaşırken

26.02.2013

Kayıt dışı ekonomi ile girişilen zorlu mücadele sonucunda kayıt dışı kalemlerden olan kira gelirleri konusunda olumlu gelişmeler yaşanıyor. Mükellef sayısı 10 yıl içinde yaklaşık yüzde 40 oranında artarken, beyannameler bu yıl Önceden Hazırlanmış Kira Beyanname Sistemi kullanılarak internet üzerinden verilebilecek.

Kira gelirleri, kayıt dışı ekonomi deyince akla gelen kalemlerden biri. Kira gelirlerindeki kayıt dışı ile yıllardır mücadele ediliyor. Kira geliri beyan eden mükellef sayısı 2001 yılında 387 bin 330 iken 2013 Ocak ayı itibariyle sayı 1 milyon 334 bin 612’ye yükselmiş. Maliye Bakanlığı geçtiğimiz yıl 900 bin kişiye kira geliri beyanı için mektup göndermişti.  Bakanlık bu yıl, 1 milyon 200 bin mükellefi "Önceden Hazırlanmış Kira Beyanname Sistemi"ne kaydetti.
 
BİLGİLER NEREDEN ALINIYOR
Kira beyannameleri, kira geliri (Gayri Menkul Sermaye İradı)  elde eden mükelleflerin banka, katılım bankası, PTT, tapu ve sigorta şirketleri gibi kurum ve kuruşlardan alınan kira, gayrimenkul, sigorta, gider ve indirim bilgileri kullanılmak suretiyle hazırlandı. Önceden hazırlanmış beyannameye ve sistem hakkında bilgiye Gelir İdaresi Başkanlığı’nın web sitesi www.gib.gov.tr den ulaşılabiliyor. Sistem sadece 2011 ve takip eden yıllarda elde edilen kira geliri beyannameleri için hazırlandı.

ÖNCEDEN HAZIRLANMIŞ KİRA BEYANNAME SİSTEMİ
1 Mart'tan itibaren kullanıma açılacak yeni sisteme mükellefler internet ortamında istediği zaman ulaşabilecek. Eski sistemde kira geliri elde edenler, kayıtlı oldukları vergi dairesine giderek beyanname veriyorlardı. Yeni sistemde Maliye Bakanlığı elde edilen kira gelirini tespit ederek buna göre ödenmesi gereken vergi miktarını hesapladı.Beyannamedeki bilgiler doğru ise onaylanarak, eksik veya hatalı ise düzeltip onaylanarak gönderiliyor.  Daha önce beyanda bulunmamış olan vatandaşlar da bu çevrimiçi sistem üzerinden beyanname verebilecek ve vergi dairesine  gitmeden mükellefiyetini tesis ettirebilecek.

KİRASINI ELDEN ALANLAR DA BEYANNAME OLUŞTURACAK
Kira gelirini elden tahsil etmiş olanlar da gerekli bilgileri sistem üzerinden girmek suretiyle beyannamesini oluşturabilecek.

Sistemden sadece kira geliri olanlar faydalanabiliyor. Kira geliri dışında ticari, zirai veya serbest meslek kazancı ile menkul sermaye iradı gibi gelir unsurlarından kazanç ve irat elde eden mükellefler bu sistem üzerinden beyanname veremeyecek. Kira geliri vergisi mükellefiyeti bulunmayanlar da bu sistemden yararlanabilecek. Bu kişiler kira beyannamesini elektronik ortamda onaylandığı anda vergi dairesinde mükellefiyet tesisi ve vergi tahakkuku işlemleri otomatik olarak gerçekleştirilecek.

SİSTEME GİRİŞ
Sisteme İnternet Vergi Dairesi Şifresi kullanılarak veya Kişiye özel hazırlanmış güvenlik soruları cevaplanarak giriş yapılabiliyor. İnternet Vergi Dairesi Şifresi herhangi bir vergi dairesine kimlikle başvurularak ücretsiz alınabiliyor. Onaylanan kira beyanına ilişkin ödemeler anlaşmalı bankalardan veya tüm vergi dairelerinden yapılabiliyor. Ayrıca internet bankacılığı kullanılarak da vergi borcu ödenebiliyor...

ZORUNLU DEĞİL
Sistemi kullanma zorunluluğu bulunmuyor. Beyannameler vergi dairesine gidilerek elden veya beyanname düzenleme programı kullanılarak da verilebiliyor.

DÜZELTME DE SİSTEM ÜZERİNDEN
Onaylayıp gönderilen beyannamede sonradan bir hata yapıldığı fark edildiğinde bu hata düzeltme beyannamesi ile düzelterek tekrar sistem üzerinden gönderilebilecek.

YENİ SİSTEMİN GETİRDİKLERİ
Vergi dairesine gitmeden internetin olduğu her yerde beyanname vermeyi sağlıyor. Kağıda göre daha kolay ve hızlı. Kullanıcı dostu ekranları ile size yol gösteriyor. Daha az kağıt israfı daha çok çevre dostu. 7/24 hizmet veriyor. Tamamen masrafsız. Beyannameye her zaman ulaşma ve istenirse beyanname kağıt ortamına aktarma imkanı sağlıyor.

2011 YILI KİRALARI
2011 yılında elde edilen kira gelirini beyan etmeyenler, beyannamelerini bu sistem üzerinden kanuni süresinden sonra veya pişmanlık talepli olarak verebilecek.

BEYANNAME VERME TARİHLERİ
1 Ocak 2012 – 31 Aralık 2012 dönemine ait beyana tabi gayrimenkul sermaye iradı gelirleri için beyanname verme dönemi 01 Mart 2013 tarihinde başlıyor, 25 Mart 2013 tarihinde sona eriyor. Beyanname verme süresinin son gününün resmi tatil gününe rastlaması halinde, tatilden sonraki ilk iş gününün tatil saatine kadar beyanname verilebiliyor. Tahakkuk eden vergi iki taksitte ödenebiliyor. Gelir Vergisi Son Ödeme Tarihleri 1. Taksit için son ödeme günü: 01.04.2013 2. Taksit için son ödeme günü: 31.07.2013

ESKİ USUL BEYANNAME VERMEK İSTEYENLER
Mükellef beyannameyi bağlı olduğu vergi dairesine verecek. Ölüm halinde ise beyanname ölüm tarihinden itibaren 4 ay içinde mirasçılar tarafından veriliyor.

Beyana tabi geliri sadece gayrimenkul sermaye iradından ibaret olan mükellef, vergi dairesinden alacağı kullanıcı kodu, parola ve şifreyi kullanmak suretiyle yıllık gelir vergisi beyannamesini elektronik ortamda doğrudan kendisi gönderebiliyor veya beyanname, elektronik beyanname gönderme aracılık yetkisi almış meslek mensubu aracılığıyla elektronik ortamda gönderilebiliyor.

Beyannamenin; normal posta ile veya özel dağıtım şirketleri aracılığıyla gönderilmesi halinde vergi dairesine ulaştığı tarihte, taahhütlü olarak posta ile gönderilmesi halinde zarfın üzerindeki postaya veriliş tarihinde verilmiş sayılıyor.

KİMLER BEYANNAME VERMEYECEK
*2012 yılında konut kira gelirlerinin toplamının 3.000TL'yi aşmaması halinde beyanname verilmiyor.

*2012 yılında işyeri kira geliri 25.000TL'yi aşmaması halinde (stopaj öncesi tutar dikkate alınıyor) beyanname verilmiyor.

*Konutun bedelsiz olarak çocuk, anne, baba veya kardeşin ikametine tahsis edilmesi halinde beyanname verilmiyor ancak bu kimselerinin her birinin ikametine birden fazla konut tahsis edilmesi halinde beyanname zorunluluğu doğuyor.

*Stopaj ödenmeyen işyeri kira gelirinin 1.170TL'yi aşmaması halinde beyanname verilmiyor.

*Yurt dışında ikamet edenlerin ya da yurt dışında çalışma izni olanların Türkiye'deki işyeri kira gelirleri için beyanname verilmiyor.

*Boş kalan gayrimenkullerin korunması amacı ile bedelsiz olarak başkalarının ikametine bırakılması halinde beyanname verilmiyor.

*Mal sahibi ile birlikte akrabaların da aynı evde veya dairede oturması halinde beyanname verilmiyor.

*Genel bütçeye dahil daireler ve katma bütçeli idareler, il özel idareleri ve belediyeler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılan kiralamalar için beyanname verilmiyor.

KİMLER BEYANNAME VERECEK
*Bir takvim yılı içinde elde ettiği konut kira geliri, istisna tutarını (2012 yılı için 3.000 TL) aşanlar.İşyeri kira gelirleri üzerinden vergi kesintisi yapılanlardan, kira gelirlerinin brüt tutarı beyanname verme sınırını (2012 yılı için 25.000 TL) aşanlar. (Beyanname verme sınırı olan 25.000 TL’nin aşılıp aşılmadığının tespitinde, gelir vergisi kesintisine tabi brüt kira gelirleri ile konut kira gelirinin gelir vergisinden istisna edilen tutarı aşan kısmı birlikte dikkate alınacak.)

*Bir takvim yılı içinde mal ve hakların kiralanmasından elde edilen gelirlerden kesinti ve istisna uygulamasına konu olmayan ve tutarı beyanname verme sınırını (2012 yılı için 1.290TL) aşanlar.

*Vergi kesintisine ve istisna uygulamasına konu olmayan kira gelirlerinde (Örneğin, basit usuldeki mükellefe kiraya verilen işyerinden elde edilen kira gelirlerinde olduğu gibi) beyanname vermede esas olan 1.290 TL’lik tutar bir istisna olmayıp, beyanname verme sınırı. Bu tutarı aşan bir kira geliri olduğunda tamamı beyan ediliyor.

*Aile bireylerinin her birinin sahip oldukları mal ve haklardan elde ettikleri kira gelirleri için kendi adlarına ayrı ayrı beyanname vermeleri gerekiyor. Beyanname, geliri elde eden aile bireyi adına düzenleniyor. Küçük ve kısıtlıların mükellef olması durumunda bunlar adına verilecek olan yıllık gelir vergisi beyannamesi veli, vasi veya kayyum tarafından imzalanıyor.

*Mal ve haklara hisseli olarak sahip olunması halinde, her ortağın sadece kendi hissesine karşılık gelen kira gelirlerini beyan etmesi gerekiyor.

HESAPLAMA YÖNTEMLERİ TERCİHİ ÇOK ÖNEMLİ
Kira geliri hesaplanmasında Gerçek Gider Yöntemi ve Götürü Gider Yöntemi olmak üzere iki hesaplama yöntemi kullanılmaktadır.

GÖTÜRÜ GİDER YÖNTEMİ
Kira geliri elde ettiği konut veya işyeri için belgeli gideri olmayanlar için götürü gider yöntemi avantajlı. Kira geliri elde eden kişi elde ettiği kira tutarının yüzde 25’i oranındaki götürü gider tutarını kira gelirinden indirip beyan edebiliyor. Götürü gider uygulamasını seçen bir kişi kira gelirinden götürü gider dışında bir başka gideri düşemiyor. Hakları kiraya verenler götürü gider uygulamasından faydalanamıyor. Götürü Gider esasını seçen kişi iki yıl geçmedikçe gerçek gider yöntemine dönemiyor.

GERÇEK GİDER YÖNTEMİ
Belgeli giderleri, kira gelirinin yüzde 25'inden fazla onlalar için gerçek gider yöntemi daha avantajlı sayılıyor. Evini kiraya verip kirada oturanlar ve banka kredisi ile yeni alınmış konutu kiraya verenler için Gerçek Gider Yöntemi öneriliyor. Gerçek Gider Yönteminde, belgeli harcamaların tamamı (konut kira gelirlerinde istisna tutarına isabet eden kısım hariç) elde dilen kira gelirinden indirilebiliyor. Böylece ya hiç vergi ödenmiyor ya da diğer yönteme göre daha az vergi ödenmesi söz konusu oluyor.

GERÇEK GİDER YÖNTEMİNİN AVANTAJLARI
Evini kiraya verip kirada oturanlar elde ettikleri kiradan, kirada oturdukları konut için ödedikleri kirayı indirebiliyor. Yeni konutlar için ise; konut olarak kiraya verilen bir adet gayrimenkulün iktisap (edinme) yılından itibaren beş yıl süreyle iktisap bedelinin yüzde 5'i kira gelirinden indirilebiliyor böylece vergi avantajı sağlanması söz konusu oluyor. Kiraya verilen mal ve haklar dolayısıyla yapılan ve bunlara sarf olunan borçların faizleri, gerçek gider yönteminde indirim konusu yapılabiliyor. Banka kredisi ile alınıp kiraya verilen ev veya işyeri için ödenen kredi faizleri, gerçek gider yönteminin seçilmesine bağlı olarak kira gelirinden indirilebiliyor. Gerçek Gider Yöntemi işyeri olarak kiraya verilme durumlarında uygulanmıyor.

Gerçek Gider esasında gider belgelerini 5 yıl boyunca saklamak gerekiyor. Kiraya verilen taşınmaz için yapılan gerçek giderlere ilişkin belgeler beyanname ile verilmiyor fakat istenmesi halinde ibrazı için 5 yıl saklanması zorunlu.